Vrijwel iedereen die de eindevaluatie van het programma "Uit je hoofd, in je lijf" heeft ingevuld, na afloop van het programma, geeft aan: ik ervaar minder stress, want ik ben me veel bewuster van mezelf, wat wél en niet goed is voor mij. Een mooi begin om meer verder te komen in het leven!

Bewustzijn over je lichaam, de emoties die zich daarin laten horen, bewust zijn van hoe hoe je reageert op stressvolle situaties en ook bewust zijn wat goed werkt voor jou om je snel (en duurzaam) weer beter te voelen! Dat is de opbrengst van de training in een notedop. Wij als coaches van het programma, gaan ervan uit dat we onze cliënten een eerste solide basis hebben gegeven, een basis van waaruit ze zelf verder kunnen. Deze basis komt in feite neer op het ontwikkelen van een stuk ‘emotionele intelligentie’. Je bent in staat om je emoties veel beter te herkennen, ervaren, plaatsen en te verwerken, ten gunste van meer balans en meer geluk in je leven.

Wil je bij jezelf checken in hoeverre jij ‘emotionele intelligentie’ als bagage al bij je hebt? Lees dan onderstaand artikel, het is een vrije vertaling uit het Engels, dat eerder verschenen is op de website Success. En kom je er na het lezen achter dat je er qua emotionele intelligentie 'wat bekaaid vanaf komt', dan kunnen wij je misschien op weg helpen ;)

Ik heb emotionele bagage als ik de volgende punten kan herkennen en kan toepassen bij mezelf:

1. Je kunt opmerken en verwoorden als je het mis hebt

Het is veel gemakkelijker in de verdediging te schieten (boos te worden ) of juist schuld en schaamte te ervaren en zo je verantwoordelijkheid te ontlopen. Een emotioneel intelligente reactie komt erop neer dat je niet alleen erkent dat je fout zit, maar dat je bovendien zelf-compassie voelt voor je eigen daden. Niet blijven hangen in schuld, maar jezelf ook kunnen vergeven. Van daaruit kun je de boel weer ‘repareren’.

2. Je bent je bewust van je vooroordelen

We zijn allemaal opgegroeid met vooroordelen en hokjes-denken. Je bent als mens nu eenmaal in een stereotype wereld gesocialiseerd. Maar dat betekent niet dat je dit zo klakkeloos moet blijven aannemen. De mate van zwart-wit denken is wat wijze en ontwikkelde mensen onderscheidt van de rest. Het is daarom belangrijk om je eigen (soms onbewuste) vooroordelen regelmatig te onderzoeken en te zien hoe ze jouw besluiten en acties kunnen beïnvloeden. Hiermee maak je een begin om je ingesleten patronen te veranderen.

3. Je erkent de waarde van je bestaan en gebruikt dit verstandig

Dit punt raakt wat mij betreft aan het ervaren van een stuk dankbaarheid. Het regelmatig beseffen waar je bent geboren, wat je allemaal kunt doen in dit leven en welke positieve invloed je kunt hebben op anderen, maakt dat je bewuster met je leven en je gedrag om gaat.

4. Je brengt afstand tussen voelen en reageren

Door het regelmatig beoefenen van ontspanning, yoga en meditatie word je je steeds meer bewust van jezelf en je reacties op de omgeving. Je leert als het ware een stuk ruimte te plaatsen tussen ‘dat wat je ervaart’ en ‘hoe je je daar vervolgens bij voelt’. Dit betekent dat je niet direct in een emotie hoeft te schieten als iets je overkomt, maar dat je eerst kunt aanschouwen (hee, wat gebeurt er?), alvorens met een milde, zorgvuldigere en vaak productieve reactie te komen.

5. Je laat bewust kwetsbare en lastige gevoelens toe

Ons ego wil ons graag laten zitten in het gebied waar het comfortabel is, waar we ons zeker voelen en waar we controle over hebben. Onbewust negeren of verzetten we ons tegen gevoelens die ons kwetsbaar, onzeker, angstig of onveilig maken. Maar wat mis je allemaal in je leven als je de donkere kant niet durft toe te laten?

Emotioneel intelligente mensen weten dat deze kant erbij hoort en dat wanneer je negatieve gevoelens herkent en erkent als ze zich voordoen, dat ze juist heel veel voor je kunnen doen, dat ze je soms zelfs kracht kunnen geven en dat ze jou op de lange termijn zeker sterker maken!

6. Je hebt mededogen voor jezelf en anderen

Het oordelen is de kern van haat. Het is de brandstof voor ongezonde relaties met onszelf en met anderen. Als je daarentegen leert om mededogen of compassie te voelen voor jezelf en voor anderen, dan kom je steeds dichter bij duurzaam geluk.

7. Je durft hulp te vragen

Het is in onze maatschappen een kracht om onafhankelijk te zijn en vooral op jezelf te vertrouwen. Natuurlijk is het mooi wanneer je een zekere mate onafhankelijkheid in het leven kunt ervaren, maar  vergeet niet dat het vragen en kunnen ontvangen van hulp juist een teken is van moed en kracht.

Bovendien stel je door hulp te vragen, een ander in de gelegenheid om juist weer hulp te kunnen geven. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

8. Weten wanneer je moet stoppen en wanneer je moet volhouden

In onze maatschappij worden eigenschappen als volharding, doorzetten en daadkracht als positief gezien. Op zich kan ik het daar best mee eens zijn, maar het gaat ook hier om een balans. Heel vaak laten we ons ego bepalen  hoe we ons moeten gedragen en doen we er soms een schepje bovenop terwijl dit helemaal niet productief meer is. Als je emotioneel intelligent gedrag vertoont, dan laat je zien dat je een situatie altijd vanuit een afstand kunt aanschouwen: soms is het beter om te stoppen met werken, met een relatie, met proberen etc. Erkennen dat een route ten einde is, is een teken van gezonde waarneming.

9. Je beseft: des te meer wij weten, des te minder we eigenlijk weten

Zen leraar Shunryu Suzuki zegt, "In de gedachte van een beginner zijn er vele mogelijkheden, in de gedachte van een expert zijn er maar enkele." Dat geeft aan dat voor diegenen die erin geloven dat zij alle kennis al bezitten, er niet veel ruimte voor nieuwe kennis overblijft. Als je emotionele intelligentie bezit, dan besef je regelmatig dat je een misstap kunt begaan, dat er tijden zijn dat je in een negatieve spiraal verkeert, maar ook: dat je kunt leren van je fouten. Het gaat erom dat je herkent en erkent wat er gebeurt met jou, dat je met regelmaat kijkt naar je eigen aandeel in het geheel en dat je beseft dat je altijd weer opnieuw kunt beginnen!

Iedereen is op zoek naar antwoorden op belangrijke levensvragen. Wie ben ik? Waar word ik nou echt blij van? Wat zijn mijn valkuilen? Waar wil ik naar toe in mijn leven? Bij deze vragen wordt er vaak, en deels terecht, gedacht dat de antwoorden te vinden zijn in ons brein. Dat is immers onze fabriek waar zinnige en logische redeneringen vandaan komen.

Ik wil je in dit artikel uitnodigen om verder te kijken dan de output van je brein. Want je bent veel meer dan alleen je denken. De rest van je lichaam kan je ook genoeg signalen geven die je vertellen of je op het goede spoor zit of dat je juist moet stoppen met bepaald gedrag of bepaalde keuzes. Luisteren naar wat je lichaam zegt, kan je veel opleveren.. aan inzichten en misschien ook wel aan tijd.

Luisteren naar je lichaam is niet nieuw. Al reeds 2500 jaar geleden was het in het oosten van deze wereld, gebruikelijk om naar het lichaam te kijken als een fysieke manifestatie van de ziel. De oudst bekende geneeskundige teksten uit China stammen uit de periode tussen de 14e en de 11e eeuw voor Christus ten tijde van de Shang dynastie. De oosterse diagnostiek is de kunst van ‘het zien onder de oppervlakte’ en ‘het waarnemen van het dieperliggende’, ofwel de innerlijke waarheid. Het lichaam vertelt je derhalve niet alleen iets over je gezondheid, maar ook over je welbevinden in het algemeen en niet te vergeten het gedrag dat je laat zien. Kijk eens naar iemands gezicht: hoe is de mond gaan staan, wat spreekt er uit de ogen?

Wanneer wij leren te luisteren naar ons lichaam, dus écht luisteren en de ogen en oren ‘naar binnen richten’, de tijd hiervoor nemen en opmerken wat er speelt, dan verkrijg je informatie die je verder kan helpen op je levenspad. Ik geef een simpel voorbeeld: vorig jaar ontving ik een cliënt in mijn praktijk, een dame van midden veertig die slecht in haar energie zat. Ze was inmiddels uitgevallen en zat thuis. Ze vroeg mij om haar te helpen haar energie weer terug  te krijgen en uit te vinden wat haar nu al die jaren tegenwerkte. We stelden diverse lichamelijke  klachten vast, maar een opvallende klacht was de enorme jeuk aan haar armen, waar geen enkel medicijn tegen hielp. Gaandeweg het traject verminderde de jeuk en na ongeveer een half jaar was het geheel verdwenen. Mijn cliënt leerde oa. door het Uit je hoofd-programma dat de jeuk haar al die tijd wel degelijk iets te vertellen had. Het ontstond uitsluitend wanneer ze in de uren vóór de jeuk, zichzelf en haar behoeften onderdrukt had, wanneer ze gevoelens van boosheid, frustratie of teleurstelling negeerde. De jeuk was een directe uiting van onderdrukte gevoelens die het lichaam als uitweg kozen.

Het was eigenlijk prachtig om te zien dat haar lichaam direct reageerde als ze in de periode daarvoor onachtzaam was geweest. Van een hekel aan de jeuk, zag ze het na verloop van tijd als een waardevol kompas: waar ben ik vergeten in te grijpen? Wat kan anders?

Het lichaam zou je in dit opzicht wellicht kunnen zien als een soort afvalbak waar gevoelens terecht komen als ze geen andere uitweg kunnen vinden. Het wordt iets poëtischer geïllustreerd in een prachtige uitspraak, waarvan ik de bedenker niet meer kan achterhalen: “emoties die geen uitweg vinden in verdriet, laten alle andere organen wenen.”

Leren luisteren naar je lichaam vraagt echter een geoefend oor, het is niet iets wat je van de ene op de andere dag kunt leren, het vraagt volharding en het vraagt openheid om zonder oordeel te kunnen kijken naar ‘wat zich voordoet’.

In het werk van mij en mijn collega-coaches komen we dagelijks in contact met mensen voor wie het lastig is om met stress om te gaan. Mensen bij wie, zoals ze zelf aangeven, problemen zich opstapelen, mensen die vast zitten in patronen en die het lastig vinden om een gevoel van eigenwaarde te voelen.

Wat wij vooral aan hen merken is dat zij allen de behoefte hebben om gevoelens te dempen, uit de weg te gaan of zich ertegen te verzetten. Dat dempen lijkt, zeker voor de korte termijn, nu eenmaal prettig te zijn, want hiermee haal je de scherpte weg van verdriet, boosheid of frustratie. Dus je kiest voor de bekende en vertrouwde weg: dempen van alle narigheid die je ervaart!

Dat kun je doen door jezelf af te leiden, door vooral anderen de schuld te geven, door te gaan piekeren, veel te sporten, door veel tv, films of internet te kijken, altijd maar bezig te blijven, te shoppen, blijven plannen etc. Veel ernstiger wordt het als je jezelf gaat verdoven met drank, drugs, alcohol etc. Elke vorm van verslaving kun je zien als het chronisch en dwangmatig dempen van gevoelens.

Alhoewel sommige mensen zich bewust zijn van hun eigen ontwijkende gedrag, is het overgrote deel van de mensheid zich écht niet een bewust van het feit dat ze steeds maar weglopen voor een heel natuurlijk gegeven, namelijk het voelen van het gevoel!

Laat ik het een klein beetje in perspectief plaatsen; natuurlijk is het oké om gevoelens soms wat te dempen om niet altijd de rauwe pijn te hoeven voelen, dat kan heus geen kwaad. Het helpt ons juist om stabiel te blijven en de scherpe kantjes van het leven af te halen. We kunnen nu eenmaal niet op alle pijnlijke slakken zout gaan leggen… veel te vermoeiend!

Maar aan de andere kant, lijkt het negeren van gevoelens een gewoonte te worden en blijkt het de bron te zijn van veel stressgerelateerde problemen. Want wat zijn dan de gevolgen van deze opgelegde zelfcensuur?

Een eerste belangrijk gevolg is dat dempen leidt tot volledig dempen. Je kunt als mens namelijk niet alleen je negatieve gevoelens dempen. Wanneer je je gevoelens dempt, dan geldt dit voor zowel de negatieve gevoelens, als ook voor de positieve gevoelens. Het lijkt dus in eerste instantie fijn te zijn om niet de bodem van de put te hoeven voelen, maar onthoud dan wel dat je door te dempen ook niet de toppen van geluk kunt ervaren!

Je kunt het zo zien: als je je gevoelens dempt, dan top je jezelf als het ware van boven en van beneden af. Je leeft binnen een door jou zelf opgelegde bandbreedte. Je dient jezelf een soort natuurlijke Prozac toe en leeft op de automatische piloot.

Een volgend, hiermee samenhangend gevolg is dat je door te dempen, een belangrijk deel van jezelf negeert: als het negatieve gevoel er niet mag zijn, corrigeer je eigenlijk je natuurlijke IK. Als je (al dan niet onbewust) tegen jezelf zegt Ik mag dit niet voelen, dan zeg je eigenlijk tegen jezelf: dit deel van mij mag er niet zijn!

Wanneer je deze redenering kunt volgen, dan is het gemakkelijker om te begrijpen dat je door het dempen van gevoelens, je ‘eigen waarden’ wegduwt. Met andere woorden: het ervaren van eigenwaarde lijkt dan een onmogelijke opgave.

Dus laat ik mijn verhaal besluiten met een positieve wending: er is voor iedereen een alternatief beschikbaar, namelijk het wél ervaren van je emoties! En wil je dit nog een stap verder ontwikkelen, dan raad ik je aan om je emoties te gaan managen. Meer daarover vind je bij eerdere artikelen over emoties en emotiemanagement op de site.

Veel mensen die de training Uit je hoofd, in je lijf hebben gevolgd, mailen mij en de coaches en geven hen aan dat ze door gaan op de ingeslagen weg van ‘tijd en ruimte’ voor jezelf maken. Ze kopen boeken over aanverwante onderwerpen, doen met regelmaat een meditatie of ontspanningsoefeningen of kiezen op een andere wijze voor bewustwording en groei.

Als het jou ook aanspreekt om tijd voor jezelf vrij te maken en jezelf te gaan (her)ontdekken dan kun je ervoor kiezen om te gaan mediteren.

Het doel van meditatie is niet, zoals velen denken, om vrij te zijn van gedachten. Het doel is juist om deze op te merken en ze te zien zoals ze zich voordoen. Je gedachten, zijn gewoon gedachten, niets meer en niets minder. Het gaat echter problemen geven als je jezelf vastklampt en verbindt met die gedachten; dan ontstaan er automatisch emoties die steeds sterker worden, die gaan belemmeren en op den duur weer allerlei lichamelijke klachten gaan veroorzaken.

Meditatie is dus in feite niets meer dan je aandacht afhalen van waar je mee ‘bezig’ bent (zowel fysiek als in je hoofd) en deze aandacht juist verplaatsen naar binnen en jeZELF te gaan ervaren. Meditatie heeft daarmee twee belangrijke opbrengsten: het brengt kalmte en het brengt (op termijn) inzicht in jezelf.

Praktisch

Als je gaat mediteren, zul je merken dat het (zeker in het begin) heel lastig is om dit consequent vol te houden en tijd hiervoor vrij te maken. Dat komt omdat het eigenlijk voelt als een nutteloze bezigheid. Je bent aan het niets doen! En dat terwijl er nog zoveel te doen is! En zo zijn er nog heel veel andere redenen om het niet te gaan doen. Maar denk dan eens aan hoe je leven er nu uitziet. Volle dagen, altijd maar bezig zijn, geen tijd voor ontspanning. Is dat wat je werkelijk wilt blijven doen?

De opbrengst van meditatie is echter heel groot en kan alles in je leven veranderen en lichter maken, maar je zult er iets voor moeten doen en in het begin vooral dingen voor moeten laten.

Echter, het internet kan hierbij de helpende hand bieden, zodat het ook jou gaat lukken om jezelf met regelmaat te ontspannen. Via de website van LOoMM, kun je wekelijks meedoen met live ontspanningsoefeningen en meditaties via je computer, tablet of telefoon. Alles wordt opgenomen, dus als je een keer niet kunt, dan hoef je niets te missen. Klik hier om gratis een opname van LOoMM te bekijken en zorg dat je actief aan ontspanning kunt werken!